Είναι δύσκολο να ξέρoυμε τι να σκεφτούμε για την Ελλάδα. Μερικά πράγματα είναι αρκετά σαφή. Δεν μπορεί να πληρώσει τα χρέη της. Το κόστος της είναι υπερβολικά υψηλό για να είναι ανταγωνιστική σε σύγκριση με το μεγαλύτερο μέρος της ευρωζώνης και της γειτονικής χώρας, της Τουρκίας. Και η οικονομία της κρατιέται πίσω από τις δυσκολίες λόγω των εσωτερικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Για κάθε μια ομοίως χρεωμένη χώρα, πάντοτε υπήρξε ένα καθιερωμένο πρόγραμμα το οποίο ήταν σε θέση να ανασηκώσει τη χώρα και πάλι στα πόδια της. Είναι η δοκιμασμένη φόρμουλα η οποία εφαρμόστηκε από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για πλήθος χωρών, από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και έπειτα. Οι συνθήκες, φυσικά, διαφέρουν από χώρα σε χώρα, αλλά υπάρχουν τέσσερα, συνήθως, στοιχεία: ελάφρυνση του χρέους, η δημοσιονομική εξυγίανση, οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, και συνήθως η υποτίμηση. Το ΔΝΤ εγκρίνει το πρόγραμμα, δανείζει στη χώρα ορισμένο ποσό χρημάτων για να σταθεί στα πόδια της, η οποία με τη σειρά της ξεκλειδώνει την πρόσβαση στην εμπορική χρηματοδότηση. Στο τέλος έρχεται η επένδυση και η οικονομία ανακάμπτει.
Αυτό δεν έχει συμβεί με την Ελλάδα, γιατί το σχέδιο διάσωσης ήταν εσφαλμένο. Το ΔΝΤ δεν ήταν σε θέση να κατευθύνει σωστά, γιατί αυτό το ρόλο έπαιξαν οι αρχές της ευρωζώνης. Έτσι, τα δύο μνημόνια, τα οποία έχουν αποτύχει, ήταν κατασκευασμένα με λάθος τρόπο. Η ελάφρυνση του ελληνικού χρέους ήταν ανεπαρκής, η δημοσιονομική εξυγίανση ήταν πολύ φαύλα, οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις πολύ αδύναμες και, κυρίως, δεν υπήρξε υποτίμηση (του ευρώ). Το αποτέλεσμα ήταν ότι αντί να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για σταθερή ανάκαμψη, το πρόγραμμα αυτό οδήγησε σε 25 τοις εκατό συρρίκνωση της ελληνικής οικονομίας, καθώς και σε ένα χρονοδιάγραμμα αποπληρωμής του χρέους, που εκτείνεται μέχρι το 2054.
Αυτό που αναστατώνει, είναι ότι η αποτυχία ήταν αναπόφευκτη. Πολλοί από μας το λέγαμε ή γράφαμε ακριβώς αυτό από την αρχή. Δεν χρειαζόταν να είσαι και πολύ έξυπνος για να το διαπιστώσεις αυτό. Αλλά, η κοινή λογική παραγκωνίστηκε από τους πολιτικούς στόχους για την αποφυγή χρεοκοπίας μιας χώρας της ευρωζώνης και διατηρώντας την ευρωζώνη ανέπαφη. Η πολιτική βούληση θριάμβευσε επί της οικονομικής εμπειρίας. Χρειαζόταν μια λαϊκίστικη κυβέρνηση η οποία θα έλεγε ότι αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί, αν και με μάλλον ασυνάρτητο τρόπο.
Οπότε τι θα συμβεί;
Υπάρχουν δύο τρόποι για προσεγγιστεί το θέμα. Ο ένας είναι να πάρουμε τη διαδοχική διαδικασία λήψης αποφάσεων και να προσπαθήσουμε να δούμε πώς θα αντιδράσουν οι διάφορες πλευρές. Αυτό είναι ένα παιχνίδι θεωρίας και μπορεί να δημιουργηθεί ένα διάγραμμα ροής που θα δείχνει τα διάφορα αποτελέσματα, αν δηλαδή τα διάφορα μέρη θα προτιμήσουν τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Υπάρχουν τρία πιθανά αποτελέσματα εδώ: 1) Η Ελλάδα θα διασωθεί, δεν θα χρεοκοπήσει και θα παραμείνει εντός της ευρωζώνης - 2) Η Ελλάδα δεν θα διασωθεί, επισήμως χρεοκοπεί, αλλά θα βρεθούν τρόποι ώστε να παραμείνει στην ευρωζώνη - 3) Η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει και θα βγει από το ευρώ.
Τα μαθηματικά λένε ότι θα υπάρξει χρεοκοπία. Δεν μπορώ να βρω μια μεμονωμένη περίπτωση, όπου αναπτυγμένη χώρα στην οποία να έχει συσσωρευτεί ένα εθνικό χρέος της τάξης των 175 τοις εκατό του ΑΕΠ, σε καιρό ειρήνης, να μην έχει έρθεο σε χρεοκοπία. Για τα πολεμικά χρέη, τα πράγματα είναι κάπως διαφορετικά. Έτσι, αυτό θα συμβεί πιθανότατα φέτος, ίσως μέσα στις επόμενες εβδομάδες. Το ερώτημα είναι πώς θα αντιδράσουν τα άλλα ευρωπαϊκά έθνη. Αυτό είναι πιο δύσκολο προβλεφθεί. Το άλλο διάγραμμα δείχνει ότι, χάρη στις συνθήκες bail-out (οικονομικός όρος που υποδηλώνει τη διάσωση μιας χώρας που κινδυνεύει να καταρρεύσει οικονομικά, από εξωτερική βοήθεια), οι πληρωμές τόκων της κυβέρνησης δεν είναι μεγάλες σε σχέση με το ΑΕΠ. Πράγματι, αυτά είναι χαμηλότερες από εκείνες της Πορτογαλίας, της Ιταλίας, της Ιρλανδίας και της Ισπανίας.
Όταν η χρεοκοπία συμβεί επίσημα, και δεδομένου του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί η Ευρώπη, αυτό θα μπορούσε να αναβληθεί για ένα-δύο χρόνια, θα υπάρξει μεγάλη δυσαρέσκεια μεταξύ των ευρωπαίων φορολογουμένων. Θα είναι εκείνη η στιγμή που ο λόγος για συνέχιση συμμετοχής στην ευρωζώνη θα έρθει σε αμφισβήτηση. Το δικό μου ένστικτο, λέει ότι θα υπάρξει μια τεράστια πολιτική προσπάθεια για να γίνει διαχωρισμός της επίσημης χρεοκοπίας από την θέση συμμετοχής στην ευρωζώνη, πιθανότατα με ελέγχους της κίνησης των ελληνικών κεφαλαίων. Το Ελληνικό ευρώ δεν θα είναι τόσο καλό όσο το Γερμανικό. Η πολιτική βούληση μπορεί να φανεί αρκετά ισχυρή ώστε να διατηρηθεί η χρήση του ευρώ από την Ελλάδα, προς το παρόν. Έτσι, θα υπάρξουν δύο φάσεις: πρώτα θα έρθει η χρεοκοπία, και στη συνέχεια θα υπάρξει κάποια κίνηση ώστε το ευρώ να πάρει δύο ξεχωριστές βαθμίδες, βόρεια και νότια. Δεν θα λειτουργήσει αυτό σε μακροπρόθεσμη βάση, αλλά έχω εκπλαγεί από τον πόνο που είναι σε θέση να υποστούν ορισμένοι του εκλογικού σώματος (της Ευρωζώνης) προκειμένου να διατηρήσουν την συμμετοχή τους στο ευρώ.
Είναι αδύνατο το να δούμε την λεπτομέρεια ή και να θέσουμε σωστό χρονοδιάγραμμα, αλλά η πρόταση για τους Έλληνες η οποία τους βάζει να αποπληρώνουν τα χρέη, μέχρι και το 2054, δεν είναι βιώσιμη.
Δημοσίευση σχολίου
Πληκτρολογήστε εδώ τα σχόλια σας..